Alkol Nedir? Nasıl Üretilir?

Alkol Nedir?

Alkol genellikle şeker içeren mayalanmış ürünlerin damıtılması ile elde edilen kimyasal bir sıvıdır. İçeriği karbon, oksijen ve hidrojen bileşenlerinden oluşur. Maddenin kimyasal adına Etanol denmektedir.  Alkol özünde Etil alkol ve Metil alkol olmak üzere ikiye ayrılır. Etanol, maya denen tek hücreli bir canlının meyve ve tahıllardaki şekeri sindirmesi ile oluşmaktadır.  Etil alkol ilaç sektörü başta olmak üzere içecek ve sanayide kullanılır.

Alkol Nasıl Üretilir?

Şeker içeren meyve ve nişasta içeren tahıllar öncelikle mayalandırılır. Üzüm, pancar, erik, armut gibi glikoz içeren meyveler ya da nişasta içeren ve asidik hidrolizde glikoz veren buğday, patates, mısır gibi tahıllarının gilikoz ağırlıklı sıvıya dönüştürülmesi  yani  halk arasında şıra, mayşe adı verilen sıvının ”zimas” ismi ile bilinen bir enzim sayesinde fermente olması yani mayalanması ve etil alkole dönüşür.

Mayalanan içecek damıtma tesislerinde damıtılır. Su ve alkol birbirinden şu şekilde ayrılır. Alkolün kaynama noktası su ile farklıdır. Suyun kaynama noktası 100 derece iken alkolün kaynama noktası 78,4 derecedir. Mayalanan içecek damıtılırken alkol sudan çok daha hızlı buharlaşmaktadır. Su hala kaynama noktasına gelmemiş kabın içerisinde iken alkol 78,4 dereceye ulaştığında çoktan buharlaşmaktadır. Buharlaşma yöntemi ile buharlaşan alkol gerekli donanımla üsten tutarak, sudan ayrıştırılmış olunur. Buhar halindeki alkol başka bir kaba geçirildikten sonra yoğunlaşma yöntemi ile tekrar damla damla sıvı hale geçirilir. Bu işlemin sonucunda yüksek dereceli saf alkol elde edilir.

Alkol çeşitleri derken bir çok içki çeşidi akla gelse de aslında alkol metil alkol ve etil alkol olmak üzere iki çeşittir.

Gerçek içki etil alkolden üretilir. Sahte içki ise metil alkolden üretilmektedir.  Metil alkol çok daha kalitesiz ve ucuz olması nedeni sahte içki üretiminde bilinçsiz kişiler tarafından kullanılır. Oysa ki ciddi ölümcül etkileri vardır.

Etil Alkol Nedir?

C2H5OH olarak yazılan etil alkol ilaç ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Bunun yanında içkilerin ana maddesi ise etil alkoldür. Rakı üretiminde de etil alkol ve rakı kitinden faydalanılır.

Metil Alkol Nedir?

Metil alkol, hiroksilenmiş bir alkilidir. Toksisitesi yani zehir özelliği çok yüksektir. Karbon ve hidrojenden ileri gelen metil alkol bünyede metobolize olmaz. Vücutta formaldehid ile formik asite dönüşür. Bu da asıl toksisite kaynağıdır. Yani metil alkol sanayide pek çok yerde kullanılır ama asla gıda yapımında yani içkilerin içerisinde kullanılamaz.  Ülkemizdeki sahte rakı yapımında kullanılarak bir çok kişinin ölümüne metil alkol sebep olmuştur.

Alkolün Vücutta Emilimi Ve Yakımı

Ortalama hesapla 100 cc’lik bir rakıda 36 gr, 100 cc’lik şarapta 12 gr, 100 cc’lik birada 3 gr alkol bulunur. Ağız yolu ile alınan alkol mide ve ince bağırsakta hızla emilerek kana karışmaktadır. Yaklaşık olarak 40 ile 60 dakikada kanda en yüksek yoğunluğa ulaşmaktadır. Alkolün kandan atılması, kana karışmasından çok daha yavaştır.

Alkolün % 90’nı karaciğerde parçalanırken, geri kalanı ter, solunum havası ve idrar yolu ile atılır. Alkol vücutta önce asetaldehite, sonra asetik asit daha sonrada su ve karbondioksite dönüşür. Yaklaşık olarak karaciğerde saatte kilogram başına 100-150 gr alkol parçalanmaktadır. Bu oran kişiden kişiye değişiklikler göstermektedir.

İçki kullanımını önlemek için reklam yasağı, vergilere konan zamlar,  satışındaki saat kısıtlaması, içkili mekanlardaki ruhsat alımındaki zorluklar gibi faktörler eklendikçe kişiler evde kendi rakılarını üretim yoluna gitmişlerdir. Sahte rakı üretiminde de metil alkol kullanılması kişileri merdiven altı üretimlerden de uzat tutmaktadır. Rakı fiyatı 10 yılda 6 kat zamlandıktan sonra evlerin mutfağında konserve, reçel  yapar gibi  rakı yapımı da sıradan bir hal almıştır.

İnternet’te insanlar rakı yapımını araştırmaktadır. Bir çok kişi rakısını kendi yapmaya başladığı için değişik yollar denemektedir. Kimisi evde bir damıtma sistemi kullanarak orjinaline yakın bir rakı elde etmeye çalışmaktadır. Bu çok zor ve uzun uğraşlar gerektiren bir yoldur. Büyük çoğunluk ise etil alkol içerisine rakı kiti ve su ekleyerek kendi rakılarını elde etmektedir.

Rakı yapımında 96 derecelik etil alkol içerisine 1 litre su eklenerek alkol seviyesi düşürülmektedir. Rakı kiti eklenerek rakı yapımı tamamlanmış olunur. Anason yağı olarak adlandırılan yağı içerisinde bulunduran rakı kiti, rakı yapımında kullanılır. Rakı kiti ile yapılan rakıya anason, gliserin, şeker, üzüm aroması gibi vesaire şeylerin eklenmesine gerek yoktur. Bu nedenle hazırlaması kolay olduğu için genelde büyük çoğunluk hazır rakı kiti kullanarak rakılarını kendileri yapma yoluna gitmektedir.

Hazır satılan bu kitler sadece rakı hazırlamakta değil votka, viski, rom, cin gibi içkilerin yapımında da kullanılmaktadır. Evde şarap yapımında ise şarap mayaları kullanılmaktadır. Meyve ve meyve sularından özel olarak üretilen bu mayaları kullanarak evde çok kısa sürede insanlar artık kendi şaraplarını da yapmaya başlamıştır. Etil alkol içerisine konan şarap mayası çok kısa sürede fermente olmaktadır. Burada en önemli nokta altıkları etil alkolün güvenilir olmasıdır. Bu nedenle mutlaka tanıdık ve güvenilir yerden alınması gerekmektedir.

Ülkemize bakıldığında bu ürünlere her geçen gün ilgi çok daha fazla artmaktadır. Bunun büyük çoğunlukla nedeni içki satışındaki zamlardır. İçki kullanan insanlar bu nedenle kendi içkilerini kendileri üretmeye çalışırlar. Bunu yaparken alkol oranlarına ve etil alkol kullanmaya mutlaka çok dikkat etmeleri gerekmektedir. İnsan sağlığı her şeyden çok daha fazla önemlidir.